12 علت که باعث می گردد خودتان را بیش ازحد سرزنش کنید - کد الکترونیک

اگر شما هم مدام این افکار را با خود به دوش می کشید و همیشه خودتان را بیش ازحد مقصر می دانید، یعنی دچار اختلال سرزنش بیش ازحد هستید. در واقع همان طور که قبول مسئولیت بیش ازحد رفتاری نادرست است، به همان اندازه کم سرزنش کردن هم رفتاری ناسالم محسوب می شود.

همه افراد در زندگی هرچند وقت یکبار دچار اشتباه می شوند. دانستن این که چه زمانی باید خود را سرزنش کنید، چه زمانی نباید، و تا چه حد خود را در یک موقعیت خاص سرزنش کنید، یک مهارت فوق العاده است. اگر روی توسعه این مهارت کار ننموده اید، به زودی در دام سرزنش بیش ازحد خود، گرفتار خواهید شد.

وقتی خودتان را کم تقصیر می پندارید، مسوولیت چیزهایی را که باید آن ها را بپذیرید برعهده نمی گیرید، یا لااقل کمتر از سهم عادلانه، مسوولیت خود را برعهده می گیرید که این موضوع نشان از ناپختگی، تکبر و خودپرستی شما خواهد داشت. بعلاوه زمانی که به شکل افراطی خود را سرزنش می کنید، مسوولیت چیزهایی را برعهده می گیرید که کنترل کمی روی آن ها دارید یا خارج از کنترل شما هستند.

سرزنش بیش ازحد و غیرمنطقی خود، منجر به خودگویی منفی و احساس گناه می شود. شما بیش ازحد معذرت خواهی می کنید و به احتمال زیاد در نظر افراد به شخصی خوشایند تبدیل می شوید تا بتوانید اشتباهی را که در حق آن ها انجام داده اید، جبران کنید.

در ادامه این مقاله از کد الکترونیک مگ به دلایلی که باعث می شود تا خود را بیش ازحد سرزنش کنیم، می پردازیم.

خودسرزنش رفتاری در مقابل شخصیت شناختی

دو نوع سرزنش خود وجود دارد و هر دو در سرزنش بیش ازحد مشاهده می شوند:

خودسرزنش رفتاری

همه چیز تقصیر من است؛ خیلی بد کردم.

فرد رفتار خود را به خاطر اتفاقات نادرست سرزنش می نماید. وقتی رفتار خود را سرزنش می کنید، یعنی این کار را از موضع قدرت انجام می دهید. در واقع شما معتقد هستید که اگر متفاوت عمل می کردید، اوضاع فرق می کرد.

این یک راه کار سالم برای فکرکردن است، اما فقط زمانی که به درستی خود را سرزنش کنید. وقتی بیش ازحد خود را سرزنش می کنید، این طرز فکر اصلا مفید نیست و به کار نخواهد آمد.

سرزنش شخصیتی

نسخه مرگ بارتر سرزنش خود است که با افسردگی آمیخته شده است. در این جا شخص به خود می گوید: همه چیز تقصیر من است؛ من آدم بدی هستم. وقتی که شما شخصیت خود را سرزنش می کنید، در واقع این کار را از موضع ضعف انجام می دهید.

به طور معمول، شخص شخصیت خودش را غیرمنعطف تر از رفتارش می بیند. بنابراین سخت است که خود را تغییر دهد. به این معنی که شما به خراب کردن ادامه می دهید، چون این شمایید و این کاری است که همیشه می کنید: خراب کردن همه چیز.

چرا احساس می کنید همه چیز تقصیر شماست؟

صرف نظر از نوع سرزنش خود، دلایلی که باعث این کار می شود، چندین و جالب است. اگر بتوانید دقیقا تعیین کنید که چه انگیزه هایی شما را به سرزنش بی مورد خود سوق می دهد، می توانید آغاز به تغییر روش های اشتباه فکری خود کنید.

1. فکر کردن به همه یا هیچ

این نوع تفکر که به تفکر سیاه و سفید معروف است، یک سوگیری شناختی فراگیر است. در واقع، واقعیت پیچیده تر از آن چیزی است که بدان فکر می کنیم، اما ما همچنان مستعد هستیم که چیزها را سیاه یا سفید ببینیم.

اگر دوباره به طیف مسئولیت بالا نگاه کنید، متوجه می شوید که با سرزنش بیش ازحد یا کم خودسرزنشی، مجدد در دسته بندی سیاه و سفید قرار گرفته اید، در واقع یا همه چیز تقصیر شماست یا هیچ چیز به شما برنمی شود.

تفکر همه یا هیچ، حالت پیش فرض تفکر است. به ندرت می توان افرادی را دید که تقصیر 30 یا 70 درصدی را برای چیزها می پذیرند. بیشتر افراد یا در دسته 0 درصد یا 100 درصد قرار می گیرند.

2. اجتناب از تغییر

سرزنش خود، به ویژه سرزنش شخصیتی، می تواند راهی برای حفظ شرایط موجود باشد. حفظ شرایط موجود راحت ترین موقعیت برای انسان است. تغییر و رشد انرژی می گیرد و اغلب برای افراد ناراحت نماینده است.

اگر فکر می کنید که اتفاقات بدی برایتان میفتد، چون آدم بدی هستید، پس هیچ کاری نمی توانید برای آن انجام دهید. با مسئولیت پذیری افراطی، از مسوولیت شخصی اجتناب می کنید که این موضوع به مرور باعث می شود، از قدرت و ضرورت بهبود خود صرف نظر کنید.

ترس از تغییر برای بهتر شدن با پایین بودن ارزش برای خود همراه است. شما خود را لایق تبدیل شدن به نسخه بهتری نمی دانید، زیرا باور ندارید که نسخه بهتری از خودتان وجود داشته باشد.

3. تعصب بازیگر- ناظر

یکی دیگر از روش های پیش فرض تفکر، تعصب بازیگر- ناظر است که همیشه مسائل زیادی را برای افراد ایجاد می نماید. تعصب بازیگر- ناظر تمایل ما به تماشا چیزها از منظر خود و در عین حال نادیده گرفتن دیدگاه دیگران است. این موضوع منجر به نسبت دادن بیش ازحد عاملیت به خود و کمتر نسبت دادن آن به عوامل خارجی می شود.

زمانی که مسئله ای در زندگیتان پیش بیاید، شما متوجه این مساله می شوید. اما زمانی که برای دیگران اتفاقی بیفتد، شما به سختی متوجه آن خواهید شد. در این شرایط سهم آن ها در شرایط مبهم است، درحالی که سهم شما مانند آسمان صاف است.

مثال بالا برای یادآوری این موضوع است که شما اطلاعات بیشتری در خصوص اشتباهات خودتان نسبت به کارهای اشتباه دیگران دارید. بنابراین، سرزنش خود به طور طبیعی همیشه اتفاق خواهد افتاد.

4. اضطراب

وقتی برای موقعیتی که معمولاً تازه است، آماده نیستیم، دچار احساس اضطراب می شویم. اضطراب شما را بیش ازحد خودآگاه می نماید. خودآگاهی و تعصب بازیگر-ناظر شما بزرگ تر می شود و چرخه ای از سرزنش خود و اضطراب بیشتر ایجاد می نماید. برای مثال، اگر شما یک سخنرانی عمومی داشته باشید، مداوم نگران هستید که آن را خوب انجام ندهید؛ اگر در طول سخنرانی مسئله ای پیش بیاید، احتمالا خود را سرزنش خواهید کرد زیرا قبلا مضطرب بودید.

همه این ها، حتی اگر اشتباهی پیش آمده، باز هم به سختی تقصیر شما خواهد بود. شاید حضار پس از یک روز طولانی گوش دادن به سخنرانی ها خسته شده باشند و شما فکر کنید که آن ها را خسته نموده اید. شاید موضوعی که به شما داده شده تا در خصوص آن صحبت کنید جالب نبوده است. پس همان طور که مشاهده کردید دلایل زیادی می تواند در این موضوع اثرگذار باشد.

5. افسردگی

بیشتر سرزنش خود در افسردگی موجه است. وقتی به طور مکرر در رسیدن به یک هدف مهم شکست می خورید، احساس افسردگی می کنید.

بااین حال، افسردگی می تواند شما را در دام سرزنش ناموجه خود، گرفتار کند. فکرکردن به یک مشکل واقعی بارها و بارها می تواند شما را وادار سازد که مسایلی را که وجود ندارد، ببینید. این به تفکر همه یا هیچ مرتبط است.

در زندگی، شما بیشتر بین دو حالت روانی به این سو و آن سو می روید: همه چیز در زندگی من خوب است. و همه چیز در زندگی من بد است.

6. ترومای دوران کودکی

سرزنش بیش ازحد خود ممکن است در طول سال های شکل گیری شما شکل گرفته باشد. به خوبی شناخته شده است که سواستفاده از قربانیان می تواند باعث شود که بازماندگان خود را سرزنش نمایند.

بچه ها به ویژه مستعد چنین روش هایی از تفکر هستند، زیرا فکر آن ها هنوز نمی تواند پیچیدگی واقعیت را درک کند. همه چیز درباره آن هاست، از جمله سواستفاده.

سو استفاده در دوران کودکی می تواند حس شرمندگی برای کودک ایجاد کند و تا بزرگسالی نیز اثرات آن باقی خواهد ماند. اگر کودک برای هر اتفاقی که پیش می آید سرزنش شود، سرزنش خود تبدیل به عادت می شود.

به عنوان مثال، والدینی که در دام تعصب خود افتاده اند، احتمالا فرزندشان را به خاطر ریختن یک فنجان شیر سرزنش می نمایند تا اینکه بپذیرند یک فنجان لیز خریده اند.

7. وضوح سریع

انسان ها تمایل دارند به سرعت موقعیت های پیچیده زندگی را حل نمایند. سرزنش کردن خود، به محض وقوع یک اتفاق وحشتناک می تواند راهی برای جلوگیری از تحلیل بیشتر موقعیت باشد.

چرا یک فرد می خواهد از تحلیل بیشتر یک موقعیت اجتناب کند؟

از دو منظر می توان به این سوال پاسخ داد: شاید آن ها متوجه نمی شوند که واقعیت چقدر می تواند پیچیده باشد و چون درکی از آن ندارند و در تمام زندگی خود با پاسخ های آسان تغذیه شده اند، رضایتشان فراهم شود. یا شاید آن ها نمی خواهند چیزی تاریک در خصوص خودشان بدانند. پس برترین راه چاره این است که سریع خود را سرزنش نمایند تا اینکه به دیگران فرصت دهند وارد دنیای درونیشان شوند.

8. جلب توجه و همدردی

بعضی افراد برای جلب توجه و همدردی می توانند هر کاری را انجام دهند. بعد از اینکه یک فرد بیش ازحد خود را سرزنش می نماید چه اتفاقی میفتد؟

پاسخ آن ساده است، همدردی ها به سمت او سرازیر می شوند. شخصی که بیش ازحد خود را سرزنش می نماید، احساس خاص بودن و مراقبت می نماید و از این روش به عنوان یک ترفند استفاده می نماید.

9. جلب اعتماد

وقتی مردم به خاطر اشتباهات خود عذرخواهی می نمایند، اعتماد و همدلی ما را جلب می نمایند. این اثر در صورت عذرخواهی های غیر ضروری نیز مشاهده می شود.

اگر مردم به خاطر اشتباهاتشان عذرخواهی نمایند، احساس خوبی نسبت به آن ها داریم. اگر آن ها برای چیزی که حتی تقصیرشان نیست هم عذرخواهی نمایند، ما شگفت زده می شویم. این نشان می دهد که آن ها به ما خیلی اهمیت می دهند.

10. توهم کنترل

این بیشتر در خصوص سرزنش رفتاری صدق می نماید تا شخصیت شناختی.

وقتی افراد کنترل خود را بر موقعیت ها بیش ازحد ارزیابی می نمایند، احتمالا خود را سرزنش می نمایند؛ من می توانستم از آن اجتناب کنم. آیا واقعا می توانستید از آن اجتناب کنید؟ یا فقط به خود احساس کنترل کاذب می دهید، زیرا نمی خواهید بپذیرید که بعضی از جنبه های واقعیت خارج از کنترل شما هستند؟

11. انکار آسیب پذیری

این مورد نیز با تمایل به کنترل در ارتباط است. بعضی از افراد دوست ندارند فکر نمایند که عوامل خارجی می تواند به آن ها آسیب برساند و تمایل دارند که باور نمایند که کنترل کامل بر زندگی خود دارند؛ بنابراین، وقتی کسی به آن ها آسیب می رساند، موقعیت را می چرخانند تا به نظر برسد که تقصیر خودشان بوده است. آن ها آسیبی ندیده اند. در واقع این طور فکر می نمایند که دیگران قدرت آسیب رساندن به آن ها را ندارند و فقط خودشان می توانند سبب آسیب رساندن به خود شوند.

12. کاهش اصطکاک اجتماعی

انسان ها گونه های اجتماعی هستند و حفظ انسجام اجتماعی گاهی اوقات می تواند مقدم بر درک دقیق واقعیت باشد.

ممکن است تعصب فکری همه یا هیچ ما ناشی از احتیاج ما به حفظ روابط خوب با خویشاوندانمان باشد.

به نظر می رسد که ما تمایل داریم تا اگر مسئله ای پیش آمد، بستگان خود را سرزنش نکنیم. اگر اقوام ژنتیکی نزدیک خود را برای هر اتفاق کوچکی سرزنش کنیم، در خطر خراب کردن روابط خود با آن ها هستیم. البته، با کاهش ارتباط ژنتیکی، این تاثیر نیز کاهش می یابد، زیرا حفظ روابط خوب با خویشاوندان دور یا غیرخویشاوندان تاثیر زیادی بر بقای ما ندارد.

نکته پایانی

بیرون آمدن از این آشفتگی که فکر می کنیم همه چیز را به هم می زنیم، با استفاده از خودآگاهی برای غلبه بر روش های پیش فرض تفکر آغاز می شود. هر وقت مسئله ای پیش آمد، سعی کنید خود به خود، خود را سرزنش نکنید. در عوض، موقعیت را به طور کامل تجزیه و تحلیل کنید و به این فکر کنید که چه کسی یا چه چیز دیگری و چقدر در آن نقش داشته است.

بعلاوه یک راه دیگر که به شما برای نجات یافتن از سرزنش یاری می نماید، درست کردن یک لیست از همه ی چیزهایی است که فکر می کنید منجر به این اتفاق شده است. در واقع تصور کنید از بدن خود خارج شده اید و از بالا به کل شرایط نگاه کنید. وقتی لیست کردن همه عوامل را تمام کردید، درصدی از سرزنش را به هر کدام نسبت دهید. سپس بعد از اتمام کارتان، بخش به جای مانده را به اندازه خطاکار بودن خودتان تخصیص دهید.

بعلاوه این نکته را از قلم نیاندازید که وقتی اتفاق وحشتناکی میفتد، مردم حول دایره ای می چرخند و این و آن را سرزنش می نمایند. این موضوع به این علت است که آن ها معمولا اندازه مقصربودن یک چیز یا شخص را در نظر نمی گیرند. وقتی لیست سرزنش دارید، می توانید به طور سیستماتیک تر مسایل را بازنگری کنید و از دور زدن های بی فایده دوری کنید.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با یک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت کد الکترونیک مگ را بخوانید.

منبع: psychmechanics