3 طرز تهیه مهیاوه با ماهی و پودر ماهی ، مهیاوه چیه و چه خواصی داره؟
به گزارش کد الکترونیک، مهیاوه، مهیابه، مهوه و مهموو، نام یک سس مخصوص ماهی است که در استان هرمزگان، بندر لنگه، بستک و شهرهای جنوبی استان فارس مثل خنج، لار، جهرم و … تهیه می گردد. مهیاوه با ماهی موتو یا ماهی ساردین درست می گردد. در هرمزگان یا بندرعباس مهیاوه کمی متفاوت از مهیاوه فارس و لار درست می گردد. رنگ مهیاوه هرمزگان قرمز است و با نام سوراغ شناخته می گردد. مهیاوه به اندازه بسیار کم بر روی نان و در کنار بعضی غذاها سرو می گردد. در این مقاله از در ما طرز تهیه مهیاوه جنوبی به روش لارستان، فارس و هرمزگان و نکات تهیه آن را به شما آموزش خواهیم داد.
مواد لازم برای تهیه مهیاوه جنوبی
| مواد اولیه | مقدار مورد احتیاج |
| ماهی موتو خشک | نیم کیلوگرم |
| خردل | نیم کیلوگرم |
| دانه رازیانه | 250 گرم |
| نمک | 1 و 1/4 لیوان فرانسوی دسته دار |
| آب | به مقدار لازم |
مدت زمان آماده سازی مواد اولیه: 1 ساعت
مدت زمان آماده سازی مهیاوه: 20 روز تا 1 ماه
مراحل طرز تهیه مهیاوه با ماهی خشک
مهیاوه یا مهوه یک چاشنی محبوب در شهرهای جنوبی است که بر روی نان، کلوچه یا در کنار غذاهای جنوبی استفاده می گردد. مهیاوه یک چاشنی بسیار مفید و پرخاصیت هم شناخته می گردد. در ادامه مراحل تهیه مهیاوه را به ترتیب دنبال کنید.
مرحله اول: ماهی ها را آماده کنید
ماهی های موتو را به خوبی بشویید و پاک کنید. ترجیحا سر و دم ماهی ها را جدا کنید. باید شن و ماسه هایی که روی بدن ماهی چسبیده است، جدا گردد. ماهی ها را در یک ظرف سفالی در دار بریزید. بندری ها به این ظرف مخصوص پیگُنه می گویند.
مرحله دوم: آب و نمک را اضافه کنید
نمک را روی ماهی ها بریزید و آب را اضافه کنید. مقدار آب باید به مقدار ای باشد که به مقدار 10 سانتی متر بالاتر از سطح ماهی ها باشد و ماهی ها کاملا در آب باشند. دهانه ظرف سفالی را با یک پارچه نخی تمیز بپوشانید و با کش محکم کنید. ظرف را در مکانی که آفتاب گیر باشد، بگذارید.
در صورت تمایل می توانید انواع نمک را به روش های خرید و اینترنتی از فروشگاه های بخرید.
مرحله سوم: مواد مهیاوه را هم بزنید
ظرف سفالی حاوی مهیاوه باید به مدت 20 روز تا 1 ماه (بسته به درجه تابش و حرارت خورشید) در مکان آفتابگیر بماند و ماهی ها تجزیه شوند. در این مدت، هر روز، 2 بار ماهی ها را هم بزنید تا فاسد نشوند.
مرحله سوم: ماهی ها را صاف کنید
بعد از گذشت این مدت و وقتی که ماهی ها کاملا نرم شده و حالت پوره پوره گرفتند، یک آبکش را روی یک قابلمه قرار دهید و محتویات داخل ظرف سفالی را در آبکش بریزید. با دست ماهی ها را بمالید تا کاملا له شوند و عصاره آنها در قابلمه بریزید. تفاله ماهی ها باید در آبکش بماند. این تفاله را دور بریزید.
مرحله چهارم: بقیه مواد مهیاوه را اضافه کنید
بعد از صاف کردن ماهی ها و گرفتن عصاره آنها، دوباره عصاره را به ظرف سفالی برگردانید. دانه خردل و رازیانه را در یک تابه تفت دهید تا عطر آنها خارج گردد. سپس شعله را خاموش کنید و صبر کنید تا از دما بیفتند. خردل و رازیانه را در آسیاب بریزید و پودر کنید. این ادویه ها را روی ماهی های صاف شده بریزید و هم بزنید.
مرحله پنجم: مهیاوه را استراحت دهید
دوباره روی ظرف را با پارچه و کش پلاستیکی بپوشانید و مهیاوه را در جایی که آفتابگیر باشد، بگذارید. حدود 10 تا 15 روز دیگر باید مهیاوه ها بمانند تا کاملا آماده شوند. در صورتی که هوا بارانی یا ابری باشد، باید زمان را بیشتر در نظر بگیرید.
در این مدت هم، مواد داخل ظرف سفالی را روزی 2 بار هم بزنید تا فاسد نگردد. بعد از آماده شدن مهیاوه، می توانید آن را در بطری های کوچک بریزید و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
مواد لازم برای تهیه مهیاوه هرمزگان یا سوراغ
| مواد لازم | مقدار مورد احتیاج |
| ماهی مومغ | 1 کیلوگرم |
| پودر گلک | 2 لیوان فرانسوی دسته دار |
| پوست نارنج خشک | 5 تا 6 عدد کامل |
| برگ لیموی تازه | 8 برگ |
| نمک | 1 و نیم لیوان فرانسوی دسته دار |
مدت زمان آماده سازی مواد اولیه: 1 ساعت
مدت زمان آماده سازی سوراغ: 20 تا 30 روز
مراحل طرز تهیه مهیاوه بندر هرمز
مهیاوه ای که در بندر هرمزگان درست می گردد، رنگ و حتی کمی طعم متفاوت تری نسبت به مهیاوه استان فارس دارد. این مهیاوه با خاک سرخ هرمز درست می گردد و رنگ آن به قرمزی می زند. اما روش تهیه هر دو مهیاوه مشابه هم است.
مرحله اول: ماهی ها را آماده کنید
برای تهیه مهیاوه هرمزگان، ماهی ها را پاک کنید. شکم آن ها را خالی و سر آنها را جدا کنید. ماهی ها را بشویید و اجازه دهید خشک شوند. ماهی ها را در یک ظرف بریزید و روی آنها پودر گلک و نمک اضافه کنید. ماهی ها را با پودر و نمک ماساژ دهید تا کاملا آغشته شوند.
مرحله دوم: مواد را با هم مخلوط کنید
سپس ماهی ها را همراه با پودر و نمک در بطری شیشه ای یا ظرف های سفالی بریزید و پوست نارنج و برگ های لیمو را هم لابه لای ماهی ها بگذارید. در مهیاوه هرمزگان از آب استفاده نمی گردد و ماهی ها خودشان آب می اندازند اما می توانید برای رقیق تر شدن سوراغ یا مهیاوه، خودتان هم کمی آب اضافه کنید.
مرحله دوم: مهیاوه را سرو کنید
درب ظرف را بپوشانید و در جای آفتابگیر بگذارید. بعد از 20 روز، درب مهیاوه را باز کنید و آن را هم بزنید. اگر ماهی ها کاملا له شده بودند، قابل استفاده هستند، در غیر این صورت، دوباره درب ظرف را ببندید و چند روز دیگر صبر کنید تا ماهی ها کاملا نرم شوند.
روش تهیه مهیاوه با پودر ماهی
طرز تهیه مهیاوه خشک یا مهیاوه با پودر ماهی هم مشابه روش بالا است. در این روش، از ماهی های خشک و پودر شده استفاده می گردد. ماهی ها روی شن ها و ماسه های ساحل خشک شده و کوبیده و الک می شوند. سپس شن و ماسه ها جدا می شوند.
پودر ماهی با انواع ادویه های معطر مثل زردچوبه، فلفل سیاه، رازیانه، خردل و گشنیز مخلوط شده و دوباره آسیاب یا کوبیده می گردد. این پودر ماهی در یک ظرف خمره ای یا سفالی ریخته شده و آب نمک به آن اضافه می گردد.
ظرف باید به مدت 20 روز تا 1 ماه در مجاورت نور خورشید قرار بگیرد تا یک مایه قهوه ای به دست بیاید. در این روش، احتیاجی به صاف کردن مهیاوه نیست ولی روزی 2 بار با قاشق چوبی، مهیاوه را هم بزنید و هر بار دهانه ظرف را با پارچه تمیز و کش محکم، ببندید.
نکات مهم در طرز تهیه مهیاوه
- برای درست کردن مهیاوه جهرم یا لارستان، اندازه نمک را کمتر از مقداری که گفته شد، در نظر نگیرید. چون اگر نمک، کم باشد باعث فاسد شدن ماهی ها خواهد شد.
- مهیاوه را در فصول گرم سال مثل تابستان درست کنید چون گرمای هوا، نقش مهمی در بالا رفتن سرعت درست شدن مهیاوه دارد و بر کیفیت آن هم تاثیر مستقیمی می گذارد.
- هر چند برخی افراد مهیاوه در ظروف پلاستیکی یا دبه های پلاستیکی درست می نمایند، اما اگر از ظروف سفالی و به روش سنتی ها آن را درست کنید، کیفیت کار شما خیلی بهتر و بیشتر خواهد شد. اگر ظرف سفالی ندارید، می توانید از ظروف شیشه ای بهره ببرید.
- افزودن پوست نارنج به مواد داخل خمره یا ظرف مهیاوه، طعم و عطر آن را بسیار بهتر می نماید.
- از قاشق های بلند چوبی برای هم زدن مهیاوه بهره ببرید.
- ادویه های مهیاوه را قبل از افزودن به ماهی های صاف شده، تفت دهید تا عطر آنها بیشتر گردد.
- مهیاوه بعد از آماده شدن، بوی تند دارد، پس آن را به مقدار محدود بهره ببرید.
- نشانه خرابی و فاسد شدن مهیاوه، طعم تلخ آن است. مهیاوه طعم شور و متمایل به تند دارد. اگر طعم آن تلخ بود و بوی نامطبوع و زننده ای داشت، از مصرف آن خودداری کنید.
سوالات متداول درباره مهیاوه و خواص آن
موارد مصرف مهیاوه چیست؟
- مهیاوه برای جنوبی ها، حکم چاشنی دارد و به اندازه بسیار کم روی نان ریخته یا در کنار برنج سرو می گردد. اندازه استفاده از مهیاوه باید در حد چند قطره روی نان یا برنج باشد.
- مهیاوه را گاهی با مقداری روغن تفت داده و به عنوان صبحانه با نان و تخم مرغ سرو می نمایند.
- از مهیاوه برای رومال برخی نان ها مثل نان تفتون، نان بالاتوه، نان تموشی، نان باتو و … استفاده می گردد.
- سوراغ یا مهیاوه هرمزگانی در ترکیب برخی غذاهای دریایی مثل عدس پلو با میگو ریز، کله جوش و استانبولی هم به کار می رود.
مهیاوه با چه ماهی درست می گردد؟
در اصل ماهی که برای طرز تهیه مهیاوه جهرم، لارستان به کار می رود ماهی موتو یا آنچوی است اما می توان ماهی ساردین را هم به خاطر ویژگی های مشابه با ماهی موتو، در طرز تهیه ماهی موتو جهرم و لار استفاده کرد.
در طرز تهیه سوراغ یا مهیاوه هرمزگانی از ماهی مومغ که با نام های دیگر عومه، حشینه و گورخ شناخته می گردد، درست می گردد. این ماهی هم جزو ساردین های پهلو طلایی است.
خواص مهیاوه چیست؟
مهیاوه سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی مثل ید، فسفر و کلسیم است. این چاشنی، به عنوان یک چاشنی مقوی و اشتهاآور در رژیم غذایی جنوبی ها شناخته می گردد و برای پیشگیری یا درمان بیماری های پوستی مثل پیسی هم به کار می رود.
مهیاوه یعنی چه؟
مهیاوه در گویش محلی هرمزگانی از ترکیب ماهی و آوه (به معنی آب) درست شده است و به چاشنی ای گفته می گردد که مواد اصلی آن شامل آب و ماهی هستند.
منبع: افق کوروش