چرا خاکسپاری ندوشن در جوار عطار مجوز می خواهد؟ - کد الکترونیک

این، همان مسأله ای است که هنگام خاکسپاری محمدرضا شجریان در محوطه آرامگاه فردوسی در توس، که ثبت ملی شده است، پیش آمد و مانع از خاکسپاری امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) در کنار درخت ارغوان در حیاط خانه خیابان انوشیروان تهران شد و حتی خاکسپاری پرویز مشکاتیان در همین باغ عطار را به یک کشمکش تبدیل کرد.

اما این منع قانونی چیست؟ در سال 1384 قانون مشخص حریم تصویب شد که بر اساس آن، هرگونه کندوکاو و پی کنی در عرصه و حریم محوطه های تاریخی ممنوع شد. بعلاوه مطابق مقررات مصوب در سال 1337 دفن اموات در آثار تاریخی ممنوعیت دارد.

در سال 1399 وقتی قرار بود محمدرضا شجریان را در آرامگاه فردوسی و در کنار مزار مهدی اخوان ثالث، به خاک بسپارند بعضی فعالان میراث فرهنگی از وزیر میراث فرهنگی خواستند مانع این کار گردد. در آن سال اما در نامه ای از دفتر رییس جمهور وقت از وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و بعلاوه استانداری خراسان رضوی خواسته شد برای تدفین استاد آواز ایران در محوطه آرامگاه فردوسی همکاری نمایند و به این ترتیب محمدرضا شجریان در محوطه آرامگاه فردوسی به خاک سپرده شد.

اکنون نیز محمدمهدی اسماعیلی ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ در پیامی که چند روز پیش در شبکه ایکس (توئیتر) منتشر کرد، درباره محل خاکسپاری ندوشن، اینطور نوشته است: وقتی وصیت استاد مبنی بر آرام گرفتن در نیشابور را به استحضار آقای رییس جمهور رساندیم، بر تحقق این وصیت تاکید و فورا با خاکسپاری فرزند ایران در باغ مشاهیر نیشابور و در جوار عطار و خیام موافقت کردند.

آرامگاه خیام

آرامگاه عطار و خیام در باغی واقع شده که در زمان حیات خیام در محله شادیاخ نیشابور بوده و آرامگاه خیام اکنون همان جایی است که نظامی درباره آن سروده هر بهار در آن گل افشانی می شده است. بنای یادبود خیام به سال 1341 شمسی با طرح و نقشه مهندس هوشنگ سیحون ساخته شد و در سال 1354 به وسیله وزارت وقت فرهنگ و هنر با شماره 1175 در لیست آثار ملی ایران ثبت شد.

اما آرامگاه عطار، شاعر و ادیب ایرانی که بلاها از سر گذرانده است، نخست به وسیله یحیی ابن صاعد، قاضی القضات نیشابور در سده هفتم هجری، بر پا شد. سپس امیر علیشیر نوایی، وزیر آخرین حکمران تیموری، بنای دیگر بر آرامگاه عطار ساخت که اکنون تنها سنگ افراشته سیاه رنگ کتیبه داری از آن به جای مانده است. در سال 1341 خورشیدی انجمن آثار ملی، بنای ویران شده را بازسازی و بازپیرایی کرد و با کاشی های الوان آراست. این بنا نیز در 18 آذر 1354 با شمارهٔ ثبت 1173 به در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.

آرامگاه های عطار و کمال الملک در باغ عطار

در باغ عطار، آرامگاه کمال الملک نیز به وسیله استاد هوشنگ سیحون طراحی شده و در فاصله کمی از آرامگاه عطار واقع شده است که بنای آن به علت آرایه ها و معماری که دارد، در لیست میراث ملی ایران ثبت شده است.

در باغ مشاهیر نیشابور، که دوم آذرماه 1402 پیکر محمدعلی اسلامی ندوشن در آن آرام خواهد گرفت، یغمای نیشابوری، فریدون گرایلی، پهلوان یعقوبعلی شورورزی، پرویز مشکاتیان و مشاهیر دیگری نیز به خاک سپرده شده اند. زمین این باغ در زمان خاکسپاری مشکاتیان، درحالی که میراث فرهنگی مطابق قانون با خاکسپاری در نزدیکی آرامگاه عطار موافقت نکرد، به عنوان آرامگاه مشاهیر اختصاص یافت و قرار شد تا باغ عطار وسعت و رشد پیدا کند.