پس انداز اضافی 5.4 تریلیون دلاری؛ محرکی قدرتمند برای اقتصاد جهانی - کد الکترونیک

بر اساس مطالعات مؤسسه تحقیقات مالی مودیز آنالیتیکس، از مؤسسات زیرمجموعه گروه خدمات مالی مودیز، از شروع همه گیری کرونا در سه ماهه نخست سال گذشته میلادی تا انتها ماه مارس (11 فروردین) خانوارها در نقاط مختلف دنیا مجموعاً به اندازه 6 درصد فراوری ناخالص دنیا پس انداز اضافی -در مقایسه با حالتی که همه گیری کرونا اصلاً اتفاق نمی افتاد و الگوی پس انداز مشابه سال 2019 می بود- به پس اندازهای قبلی خود اضافه نموده اند.

به گفته مارک زندی، اقتصاددان ارشد مؤسسه مودیز آنالیتیکس، سهم خانوارهای آمریکایی از این پس انداز اضافی 2.6 تریلیون دلار یعنی معادل 12 درصد فراوری ناخالص داخلی این کشور بوده است. خانوارهایی انگلیسی نیز با پس انداز اضافی معادل 10 درصد فراوری ناخالص داخلی کشور خود، از این لحاظ در رتبه دوم قرار گرفته اند. به طور کلی پس انداز اضافی در کشورهای آمریکای شمالی و اروپا -که مردم آنها طی این مدت شاهد محدودیت های بیشتری بوده اند و در مقابل، حمایت های قابل توجهی را از دولت های خود دریافت نموده اند- بیشتر از سایر کشورها بوده است.

بسیاری از خانوارهای مرفه تر که درآمدهایشان چندان تحت تأثیر همه گیری کرونا قرار نگرفته است، پس انداز خود را طی دوران همه گیری کرونا با سرعتی بیش از گذشته افزایش داده اند؛ در حالی که اگر همه گیری کرونا اتفاق نمی افتاد، آنها پس انداز اضافی امروزشان را صرف سفر، سرگرمی و رستوران نموده بودند.

عامل مهم که رشد پس انداز اضافی نقش مهمی داشته، حمایت های بی سابقه دولت ها از کارگران و شرکت ها بوده است. صندوق بین المللی پول در ماه نوامبر (آبان 99) طی گزارشی گفت که دولت ها و بانک های مرکزی در سراسر دنیا مجموعاً 19.5 تریلیون دلار از انواع محرک های مالی و پولی برای حمایت از اقتصاد خود در برابر عظیمترین رکود مالی دنیا پس از رکود عظیم دهه 1930 میلادی در نظر گرفته اند.

این محرک های مالی و پولی نه تنها دستمزد کارگران را پرداخته و کسب وکارها را نجات دادند، بلکه این امکان را برای بعضی افراد فراهم کردند که علی رغم بحران مالی، مبلغ بیشتری را نسبت به دوره های گذشته پس انداز نمایند. با کاهش یافتن محدودیت های مرتبط با همه گیری کرونا، انتظار می رود که مصرف نمایندگان 2 تریلیون دلار از پس انداز اضافی خود را ظرف ماه های آینده خرج نمایند. ورود این میزان پول به بازارها می تواند زمینه مساعدی را برای بهبود نرخ رشد اقتصاد دنیای فراهم کند.

مارک زندی در این خصوص می گوید: با نزدیک شدن کشورها به هدف ایمنی گله ای [به یاری واکسن کرونا] و کاهش محدودیت ها، ترکیبی از آزاد شدن تقاضای محصور و سرازیر شدن پس انداز اضافی به سمت بازارها موجب جهش مخارج مصرف نمایندگان در اقصی نقاط دنیا خواهد شد. ما انتظار داریم که تقریباً یک سوم پس انداز اضافی دنیا همین امسال خرج گردد که این اتفاق می تواند 2 واحد درصد به نرخ رشد مالی دنیا اضافه کند.

اما احتمال بروز تورم بر اثر افزایش مضاعف تقاضا به دلیل ورود پس انداز اضافی به بازار موجب بروز نگرانی های فزاینده ای در بین سرمایه گذاران و اقتصاددانان شده است؛ زیرا افزایش تورم ممکن است زودتر از آنچه در حال حاضر پیش بینی می گردد، بانک های مرکزی را مجبور به افزایش نرخ بهره و یا متوقف کردن خرید دارایی های مالی کند.

در آمریکا شاخص قیمت فراورینماینده که تغییرات قیمت فروش کالاها و خدمات را اندازه گیری می نماید، در ماه مارس امسال با احتساب تعدیلات فصلی 1.0 درصد افزایش یافت که این رقم هم بالاتر از نرخ رشد ثبت شده در ماه فوریه و هم بیشتر از پیش بینی اقتصاددانان بود.

به گفته مارک زندی، بسته به اینکه چقدر طول می کشد تا همه گیری کرونا فروکش کند، افزایش مخارج مصرف نمایندگان می تواند بیشتر یا کمتر از پیش بینی های کنونی باشد. نتایج مطالعات میدانی فدرال رزرو نیویورک که اوایل ماه جاری میلادی صورت گرفته است، نشان می دهد که خانوارهای آمریکایی قصد دارند بخش عمده یاری های مالی دریافتی از دولت را به پس انداز یا بازپرداخت بدهی های خود اختصاص دهند و کمتر به خرج کردن این یاری ها فکر می نمایند.

در عین حال، رقم قابل توجه شاخص اطمینان مصرف نماینده نشانه خوبی از احتمال افزایش مخارج مصرف نماینده طی ماه های آینده است. بنابر اعلام مؤسسه تحقیقات کسب وکار کانفرس بورد (The Conference Board)، شاخص اطمینان مصرف نماینده در دنیا در سه ماهه نخست امسال میلادی به بالاترین میزان خود از سال 2005 یعنی اولین سال ثبت این آمار توسط مؤسسه مذکور رسیده است.

یکی از عواملی که می تواند رشد چشمگیر مخارج مصرف نمایندگان را محدود کند، این است که بخش عمده پس انداز اضافی به ویژه در آمریکا مربوط به خانوارهای پردرآمد است. مارک زندی در این رابطه می گوید: احتمالاً آنها به این پس انداز بیشتر به چشم ثروت نگاه خواهند کرد و نه درآمد. به همین دلیل حداقل در کوتاه مدت آنها بخش بسیار کمتری از پس انداز خود را خرج خواهند کرد.

در آمریکا افراد 55 ساله و بالاتر بیش از 60 درصد پس انداز اضافی را به خود اختصاص داده اند و سهم صاحب خانه ها از پس انداز اضافی حدود 90 درصد است. سه چهارم این پس انداز اضافی را خانوارهایی که دست کم یک نفر از اعضایشان دارای مدرک دانشگاهی است، ذخیره نموده اند.

مارک زندی در این خصوص خاطرنشان می نماید: این آمارها چندان هم غافلگیرنماینده نیستند، اما در هر صورت به ما یادآوری می نمایند که همه گیری کرونا تا چه حد از لحاظ مالی برای مستأجران جوان، کم درآمد و دارای سطح تحصیلات پایین سخت بوده و تا چه حد شرایط مالی صاحب خانه های مسن، پردرآمد و تحصیل نموده را بهبود بخشیده است.