جولان بی آبی در تهران؛ جیره بندی آب نزدیک است؟ - کد الکترونیک

به گزارش ایسنا، هرچند که طی دو سال گذشته اقدامات نسبتا خوبی در تهران برای حل چالش آب اجرا شده، اما با توجه به تغییر اقلیم و نهاده شدن در سالی خشک شرایط تامین آب تهران سخت شده است، از این رو و برای جویا شدن شرایط تامین منابع آبی به سراغ محمدرضا بختیاری - مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران رفتیم، مشروح این مصاحبه به شرح زیر است.

لطفا در ابتدا در مورد شرایط منابع آبی تهران شرح دهید و بفرمایید شرایط تامین آب در تابستان سال جاری تا چه مقدار سخت خواهد بود؟

همانطور که میدانید سال جاری به لحاظ مقدار بارندگی سال ویژه ای است تا جایی که در طول 50 سال اخیر چنین شرایطی را نداشتیم و کمترین مقدار بارندگی را طی این سال ها در کشور تجربه می کنیم به طوری که مقدار بارندگی هیچکدام از استان ها به سال قبل نرسید.

کاهش 37 درصدی بارندگی ها در تهران

استان تهران هم 37 درصد نسبت به سال آبی گذشته کاهش بارندگی را تجربه کرد البته این شرایط در کل کشور همه گیر است حتی بعضی استان ها شرایط بدتری نسبت به تهران دارند، اما به هر حال نکته ای که وجود دارد این است که نه تنها نسبت به سال قبل مقدار بارش ها منفی بوده بلکه نوع بارش و تراکنش هم متفاوت بوده است.

درواقع ذخیره برف تعیین نماینده ذخایر سد های تهران است، سال جاری متاسفانه تقریبا ذخیره برفی بسیار کم و در بعضی نقاط نزدیک به صفر بوده به ویژه در شرق استان تهران ذخیره برفی بسیار پایین است و سد های ماملو و لتیان آسیب پذیر شده اند.

حجم ذخایر سد های تهران در سال گذشته حدود یک میلیارد و 100 میلیون متر مکعب بوده، اما اکنون این عدد به 800 میلیون مترمکعب کاهش یافته است یعنی نسبت به سال قبل حدود 300 میلیون متر مکعب کسری آب شرب سد های تهران را داریم. ضمن اینکه سال جاری به علت گرمای زودرس و افزایش دما مقدار مصرف مردم هم افزایش یافته است.

دو عامل کرونا و گرما باعث شده که مقدار مصرف در استان تهران به ویژه شهر تهران افزایش یابد، در حال حاضر حدود سه میلیون 500 هزار مترمکعب مصرف آب شرب شهر تهران است.

مقدار مصرف نسبت به سال گذشته چه مقدار افزایش پیدا نموده است؟

مقدار مصرف نسبت به سال قبل در حد دو تا سه درصد افزایش یافته و یکی از نقاط امیدواری ما این است که بیش از این مقدار افزایش مصرف نداشته باشیم. البته باید گفت که از اسفند سال 1398 به علت شیوع بیماری کرونا افزایش مصرف شهر تهران سیر صعودی بالایی پیدا کرد، قبل از شیوع این ویروس عمدتا در اول خرداد این مقدار مصرف وجود داشت، اما از ابتدای سال 1398 تا کنون هیچ روزی مقدار مصرف کمتر از سه میلیون نبوده و به طور کلی حدود 10 تا 15 درصد مصرف آب شرب در تهران به علت ویروس کرونا افزایش یافته است.

یکی از طرح های وزارت نیرو برای کاهش مصرف اجرای طرح آب امید بود، لطفا درباره نحوه اجرای این طرح در تهران شرح دهید و آیا اجرای این طرح در تهران برای تحقق اهداف درنظرگرفته شده موثر بوده است؟

بر اساس طرح آب امید قرار بود افرادی که یک سوم حد میانه و یا کمتر مصرف آب دارند، مشمول این طرح شوند، در تهران دو درصد مشترکان مشمول این طرح شده اند که عدد بالایی نیست، در شهر تهران حدود 50 یا 60 درصد مشترکان کمتر از نرمال و یا حدود نرمال مصرف آب دارند که عددی حدود 14 تا 15 مترمکعب می گردد.

5 درصد تهرانی ها مصرف فوق العاده بالایی دارند

حدود 30 درصد مشترکان کمی بیش از الگو مصرف دارند و 20 درصد مشترکان جز مشترکان پرمصرف هستند و حدود پنج درصد هم فوق العاده مصرف بالایی دارند.

آیا شما مجاز به قطع آب مشترکان پرمصرف هستید؟

به لحاظ قانونی مگر در مواردی که شورای تامین تشکیل جلسه دهد نمی توانیم آب هیچ مشترکی را قطع کنیم مگر در مواردی که اوضاع بحرانی گردد و در آن صورت بر اساس مصوبه شورای تامین اقدام به قطع آب مشترکان پرمصرف خواهیم کرد، اما درحال حاضر خوشبختانه به آن نقطه نرسیدیم.

سه آیتم سبز، نارنجی و قرمز را برای تهران تعریف کردیم که سال گذشته به علت شرایط مناسب بارش ها در قسمت سبز قرار داشتیم و شرایط ذخایر سد ها خوب بود، سال جاری شهر و استان تهران در قسمت نارنجی نهاده شده است و تا به این لحظه وارد قسمت قرمز نشدیم و اگر خدایی ننموده مقدار مصرف افزایش یابد و بیش از حد مجازی که برای این مساله در نظر گرفته شده پیش برویم در اولین اقدام آب مشترکان پرمصرف را قطع خواهیم کرد.

اکنون در مرحله اخطار قرار داریم به تمام مشترکان پر مصرف اخطار های لازم را میدهیم و اگر رعایت ننمایند و مقدار مصرف از حد مجاز افزایش یابد از شورای تامین مجوز قطع آب پرمصرف ها را خواهیم گرفت.

سال جاری کمترین مقدار بارش را تجربه کردیم

در تهران همیشه باید تا آخر شهریور و اول مهر یک حجم استراتژیک از ذخایر سد ها را حفظ کنیم چراکه تعیین نیست که در سال آینده چه مقدار بارش خواهیم داشت، در سال 1399 بیشترین بارندگی را در 50 سال اخیر داشتیم و سال آبی 1400 کمترین بارندگی را در طول 50 سال اخیر شاهد بودیم، دو سال متوالی دو نوع اقلیم به شدت متفاوت را تجربه کردیم.

این مساله نشان می دهد که شرایط جوی کشور ما از یک روشی که پیروی می نموده دیگر تبعیت نمی نماید، تا به امروز اینگونه بود که چند سال خشکسالی و چند سال ترسالی داشتیم، اما اکنون شاهد این حجم اختلاف در دو سال متوالی هستیم.

در سال 1399 مقدار بارش در سال آبی اینگونه بود که بیشترین مقدار بارندگی کشور در تهران ثبت شد و به 435 میلی متر رسید که در تاریخ آبی استان تهران بی سابقه بود و سال جاری بدترین شرایط بارندگی را در 50 سال اخیر تجربه کردیم، در دو سال متوالی دو نوع تغییر اقلیم بسیار شدیدی را تجربه کردیم و این یک زنگ هشدار برای ما به نام متولیان تامین آب شرب تهران است.

18 درصد کل آب کشور در شهر تهران مصرف می گردد

در تهران روزانه سه و نیم میلیون مترمکعب و در سال حدود یک میلیارد و 100 میلیون مترمکعب آب مصرف می گردد، به عبارت دیگر 17 تا 18 درصد آب کل کشور در شهر تهران مصرف می گردد، اگر مردم صرفه جویی ننمایند هر اتفاقی ممکن است بیفتد.

باتوجه به این شرحات آیا برنامه ای برای جیره بنده آب در دستور کار شرکت آب و فاضلاب تهران نهاده شده است؟

درحال حاضر ما برنامه ای برای جیره بندی آب نداریم، ولی این موضوع را به طور قطع نمی توان گفت و این موضوع بستگی زیادی به مقدار مصرف مردم دارد، اگر مشترکان رعایت نمایند ما سال آبی را با موفقیت پشت سر خواهیم گذاشت.

اینکه گفته می گردد مشترکان صرفه جویی نمایند بدین معنا نیست که احتیاج های ضروری و مسائل بهداشتی در شرایط کرونا انجام نگردد و به همین علت است که علی رغم فشار بسیار زیاد بر بدنه شرکت آب و فاضلاب تهران تا به امروز حتی یک لحظه هم قطع آب نداشتیم. در این میان هم تقاضا داریم مشترکان هم در مصارف غیرضروری صرفه جویی داشته باشند.

ارزان ترین کالای اساسی در کشور آب شناخته شده در حالی که بی نظیر ترین و کمیاب ترین کالا در کشور هم همین آب است، آب یک ظرف محدودی دارد و هرچه از آن استفاده گردد برای نسل های آینده سهم کمتری باقی می ماند.

متاسفانه زمانی که شاهد خاموشی های پراکنده در تهران بودیم، مسوولان برقی همچنان اصرار داشتند که هیچگونه خاموشی در کشور اعمال نخواهد شد، آیا در بخش آب هم شرایط به همین روال بوده و ممکن است با جیره بندی آب روبرو شویم و یا اینکه به طور قطع اعلام می کنید که تهران سال جاری گرفتار جیره بندی نخواهد شد؟

بر اساس برنامه ریزی ها و پیش بینی هایی که تا به امروز اجرا شده جیره بندی آب در تهران نخواهیم داشت، اما باید به این مساله هم توجه کرد که تهران شهر کوچکی نیست، در تهران روزانه 3.5 میلیون مترمکعب آب مصرف می گردد که 10 درصد این مقدار به مقدار یک شهر 2.5 میلیون نفری است یعنی اگر مشترکان تنها 10 درصد صرفه جویی نمایند می توانیم مدیریت داشته باشیم.

رفتار مردم می تواند بسیار اثرگذار باشد، برآورد ما این است که با همین شرایط پیش رو می توانیم تابستان را پشت سر بگذاریم، به نظر آب برای مردم جدی تر شده و مدیریت مصرف را سرلوحه کار خود قرار دادند و اگر با همین شرایط پیش برویم قطعی آب نخواهیم داشت.

در تهران علی رغم تمام شرایط موجود از جمله کاهش بارش ها و افزایش مصرف در پی شیوع ویروس کرونا برنامه ای برای جیره بندی وجود ندارد علت آن علاوه بر رفتار نسبتا مناسبی که مردم داشتند دو پروژه خوب است طی دو سال اخیر در تهران اجرایی شد.

طی این مدت مدول دوم تصفیه خانه هفتم تهران و تصفیه خانه ششم وارد مدار شد که اگر سال جاری تصفیه خانه ششم وارد مدار نمی شد، حتما در تهران مساله بی آبی را داشتیم، اما خوشبختانه با وارد مدار شدن این تصفیه خانه که درحال حاضر 900 لیتر در ثانیه آب وارد شهر تهران می نماید این مشکل رفع شد.

این دو طرح موجب شد علی رغم همه مشکلاتی که وجود داشت با مشکل جدی کم آبی در تهران روبرو نباشیم و اکنون به صورت سر به سر و مدیریت منابع آبی این روز ها را سپری می کنیم. با تمام توان در حال تصفیه آب هستیم و شرط عظیمی که برای همکارانم در نظر گرفتیم این بود که قعی آب نداشته باشیم.

قطع آب به علت قطع برق داریم

البته ما در بعضی منطقه ها شهرستان اطراف تهران قطعی آب ناشی از قطع برق داریم، بعضی چاه ها مستقیما به شبکه برق وصل هستند لذا زمانی که برق می رود آب هم قطع می گردد، ولی این موضوع به علت کمبود آب نیست، چاه ها آماده هستند، در بعضی منطقه ها با نصب دیزل از این موضوع جلوگیری کردیم، اما در بعضی نقاط امکان نصب دیزل وجود ندارد.

تقریبا از آذرماه سال قبل شرایط فعلی را پیش بینی می کردیم، جلسات تنش آبی از همان زمان شروع شد، خوشبختانه تمهیدات لازم دیده شده است، اما باید به این موضوع هم توجه کرد که مدیریت مصرف وظیفه مردم بوده، وظیفه ما این است که در شرایط کرونایی آب سالم را در اختیار مردم قرار دهیم که تا به امروز هم این کار به خوبی پیش رفته و در تهران تا این لحظه نه تنها قطع آب نداشتیم بلکه هیچ کمبود فشاری هم اعمال نکردیم. شهرستان های تهران هم غیر از بخش هایی که وابسته به برق بوده هیچگونه قطعی آب نداشتیم.

وزارت نیرو سال ها پیش طرحی را در دست اجرا داشت که بر اساس آن لوازم کاهنده مصرف به صورت اقساطی در اختیار متقاضیان قرار می گرفت؟ آیا این طرح اکنون هم اجرا می گردد؟

وسایل کاهنده مصرف در اختیار ادارات دولتی بعضی از مدارس و مکان هایی که امکان توزیع وجود داشت ارائه کردیم، اما با افزایش قیمت این لوازم و پایین بودن قیمت آب استقبال زیادی از سمت مردم وجود نداشت، با این حال آن مقداری که بر عهده ما بود تهیه و در اختیار ادارات دولتی، مساجد و مدارس عظیم و بعضی از مراکز بهداشتی نهاده شد.

در حال حاضر هم این طرح در حال اجراست و باتوجه به مقدار اعتباری که در اختیار داریم این کار را پیش می بریم و تقریبا در ادارات تهران و مراکز بهزیستی این طرح را اجرایی کردیم. مردم هم اگر تمایل داشته باشند می توانند این تجهیزات را به صورت قسطی دریافت نمایند.

طرح تفکیک آب شرب و بهداشتی در تهران به کجا رسید؟

اجرای این طرح در تهران نه از نظر مالی و نه از نظر فنی توجیه پذیر نیست، آب خام تهران بسیار با کیفیت بوده، هزینه های تصفیه آب نسبت به اجرای شبکه دوگانه بسیار پایین تر است، 9000 کیلومتر شبکه آب در تهران وجود دارد که اگر بخواهیم جداسازی را اجرایی کنیم، باید 7000 کیلومتر شبکه نو به وجود آید که به هیچ نام ارزان نیست و نوع آب تهران هم این اجازه را به ما نمی دهد چراکه آب خام تهران هم آب بسیار باکیفتی است.

بیش از 75 درصد آب شرب تهران از منابع سطحی تامین می گردد که به علت نوع سازندی که البرز جنوبی دارد یکی از برترین آب های دنیاست و به همین علت اجرای طرح تفکیک آب شرب از بهداشتی در استان تهران منطقی نیست و درحال حاضر در دستور کار قرار ندارد.

یکی از راه های مدیریت منابع آب کاهش فشار تعریف شده، آیا کاهش فشار آب تاثیری در کاهش کیفیت آب تهران دارد؟ و به طور کلی کیفیت آب تهران در چه سطحی نهاده شده است؟

کاهش فشار آب تاثیری در مقدار کیفیت آب ندارد، در بعضی منطقه ها تهران علی الخصوص منطقه یک که مصرف بالا می رود، کاهش فشار را اعمال می کنیم تا در بحث عدالت اجتماعی هم نقش داشته باشیم البته سال جاری این طرح را اجرایی نکردیم.

قاطعانه اعلام می کنم که آب تمامی شهر تهران کاملا سالم است و در هیچ نقطه ای نیترات آب تهران به بالای 50 نمی رسد و می توان گفت که این آب در سطح دنیا بی نظیر است، سالیان قبل بحث این بود که در بالاشهر تهران مردم از آب سد و در جنوب تهران از آب چاه استفاده می نمایند.

تا پنج سال آینده کیفیت آب کل تهران برابر می گردد

طرح رینگ قمر بنی هاشم و تصفیه خانه هفتم که اجرایی شده کیفیت آب در جنوب تهران ارتقا یافته است. مدول اول و دوم تصفیه خانه هفتم به طور کامل در اختیار جنوب تهران نهاده شد و باعث شد که بسیاری از منطقه ها جنوب تهران هم از آب سطحی بهره مند شوند، اگرچه هنوز تفاوت هایی وجود دارد، اما با برنامه هایی که داریم و تکمیل رینگ تا 6 سال آینده در تمام تهران یک نوع آب استفاده خواهد شد.

استفاده از دستگاه های تصفیه آب در تهران توصیه می گردد و آیا لزومی برای استفاده از این تجهیزات وجود دارد؟

دستگاه های تصفیه آب به لحاظ کیفیت هیچگونه اثری در آب ندارد و تبلیغاتی که در این رابطه صورت می گیرد که این دستگاه ها می توانند نیترات آب را کاهش دهند دروغ محض است، بعضی از مواد آلی غیر مضر ممکن است در آب وجود داشته باشد که به وسیله این دستگاه ها کاهش می یابد، اما اینکه تبلیغات گسترده ای صورت می گیرد و مردم را تشویق به استفاده از دستگاه تصفیه آب می نمایند باید کنترل گردد.

آب تهران قابل مقایسه با آب معدنی نیست

دستگاه تصفیه آب در بهبود شیمیایی آب هیچ اثری ندارد و آب تهران علی الخصوص آبی که از سد ها می آید کیفیت بسیار بالایی دارد و اصلا قابل مقایسه با هیچ آب معدنی نیست، آبی که در بعضی از منطقه ها تهران توزیع می گردد به مراتب کیفیت بسیار بالاتری از آب های معدنی دارد، به همین علت است که می گویم اسراف ظلم است.

قیمت تمام شده آب در تهران نزدیک 3000 تومان است و به طور میانه از مشترکان 700 تومان در هر متر مکعب اخذ می گردد، دولت و نظام برای رعایت حال مردم اجازه افزایش قیمت آب را نمی دهد، در چهار سال متوالی تنها هفت درصد قیمت آب افزایش یافته است یعنی طی چهار سال تنها 28 درصد قیمت آب افزایش پیدا نموده در صورتی که افزایش قیمت در کالا های دیگر نجومی بوده است. نظام و دولت برای رفاه حال مردم واقعا از منابع داخلی خود هزینه می نماید، در این شرایط ضروری است مردم رعایت نمایند، در بخشی از بدنه اجتماعی جامعه گوش شنوایی وجود ندارد و این مساله خیلی بد است.

در حال حاضر طرح فاضلاب تهران چقدر پیشرفت داشته و چه برنامه هایی برای تسریع این پروژه دارید؟

حدود 8000 کیلومتر خطوط فاضلاب در شهر تهران داریم که از این مقدار 7000 کیلومتر شبکه فاضلاب اجرا شده، تقریبا شبکه فاضلاب تهران غیر از منطقه ها 21 و 22 که حدود 20 درصد اجرا شده در مابقی منطقه ها بالای 90 درصد پیشرفت داشته است منتها تناسب بین شبکه فاضلاب و تصفیه خانه ها وجود ندارد، علت این مساله هم این هزینه بالای احداث تصفیه خانه است.

در تهران این گرانی مضاعف است چراکه زمین هم نقش مهمی دارد، دو تصفیه خانه عظیم تهران را وارد مدار کردیم که تصفیه خانه جنوب تهران از اعتبارات بانک دنیای و تصفیه خانه فیروز بهرام از اعتبارات بانک توسعه اسلامی اجرا شد. تصفیه خانه فیروز بهرام 4500 میلیارد تومان سرمایه احتیاج داشت که رقم بسیار بالایی بود. کل اعتباری که دولت به ما تخصیص می دهد تقریبا صفر است و اجرای چنین پروژه هایی یا از منابع داخلی خودمان و یا از بانک های توسعه آسیای زیرساخت، بانک توسعه اسلامی و یا اعتبارات بانک دنیای تامین می گردد.

65 درصد فاضلاب تهران تصفیه می گردد

نمی توان منکر شد که در اجرای طرح های تصفیه خانه عقب هستیم، طی دو سال اخیر اقداماتی صورت گرفت، تصفیه خانه فیروز بهرام در زمان مقرر وارد مدار شد و با وارد مدار شدن این دو تصفیه خانه جنوب تهران و فیروز بهرام حدود 65 درصد فاضلاب تهران را تصفیه می کنیم، 10 تصفیه خانه دیگر در نقاط مختلف تهران باید اجرایی گردد، با شهرداری تهران وارد مذاکره شدیم، در منطقه 22 قرار است یک تصفیه خانه احداث گردد و در نقاط دیگر هم پیگیر هستیم تا بتوانیم اجرای این پروژه ها را پیش ببریم.

آیا مبالغی که در قبوض آب برای نصب انشعاب فاضلاب از مشترکان اخذ می گردد برای تسریع اجرای پروژه های فاضلاب جوابگو نیست؟

با توجه به هزینه های بالای این طرح ها باید گفت این مبالغ سهم اندکی دارد و این تنها برای نصب انشعاب اخذ می گردد، در موضوع فاضلاب بحث احداث تصفیه خانه، تونل ها مطرح است هزینه ای که از مردم اخذ می گردد تنها یک پنجم هزینه تمام شده این تاسیسات می گردد.

همکاری شما با شهرداری برای اجرای طرح های آب و فاضلاب و اجرای رح های مدیریت مصرف چقدر است؟

طی سه سال اخیر همکاری خوبی با شهرداری تهران داشتیم و برای اولین بار وزارت نیرو و شهرداری تهران سر میز مذاکره نشستند و تفاهم نامه ای برای تخصیص پساب امضا شد که بر اساس آن 145 میلیون متر مکعب پساب جایگزین آب چاه ها برای آبیاری فضای سبز می گردد.

برای تجهیز زیرساخت پردیس و پرند در حوزه آب و فاضلاب چه اقداماتی اجرا شده است؟

در پرند علاوه بر اینکه از منابع آب زیرزمینی جنوب تهران استفاده می کنیم، سال جاری با وارد مدار شدن تصفیه خانه ششم بخشی از آب این شهر تامین شد، بعلاوه طرح الغدیر یک هم در آبرسانی به پرند نقش دارد، خوشبختانه کار خیلی خوبی در جنوب غرب تهران انجام شد و در منطقه پرند هم هم از آب سطحی تصفیه خانه ششم و سد ماملو استفاده می گردد.

در مورد پردیس هم از گذشته یک خط انتقالی از پایین دست سد لتیان و چاه های راستا با ظرفیت 900 لیتر در ثانیه وجود دارد، سال جاری هم یک طرح اضطراری را شروع کردیم که 150 تا 160 لیتر آب را منتقل می کنیم، در درازمدت هم پروژه لار به کلان اجرایی می گردد آب آن وارد پردیس خواهد شد.

در خاتمه به نظر شما مهم ترین راه چاره نجات تهران از بحران آب چیست و چه اقداماتی باید برای برون رفت از شرایط فعلی صورت گیرد؟

در تهران باید چند کار اساسی انجام گردد؛ اول اینکه پساب باید در بخش های کشاورزی، صنعت و آبیاری فضای سبز جایگزین آب های زیرزمینی گردد، اگر این اقدام رخ ندهد در آینده با خالی شدن سفره های آب های زیرزمینی تهران و وقوع فرونشست روبرو خواهیم بود. نکته بعدی لزوم صرفه جویی مشترکان است، واقعا باید فرهنگ صرفه جویی در بین مردم ایجاد گردد البته 50 درصد در تهران رعایت می نمایند، اما این فرهنگ باید در کل تهران ایجاد گردد.

به اعتقاد من بخشی از این فرهنگ سازی باید با افزایش قیمت آب ایجاد صورت گیرد، شهروندی که استخر خود را با آب شرب بسیار با کیفیت پر می نماید و هزینه ناچیزی بابت آن می پردازد نمی تواند ارزش واقعی آب را درک کند، در نیا به جز انجام کار هایی برای فرهنگ سازی از ابزار قیمت برای کنترل مقدار مصرف آب استفاده می نمایند.

بیشترین قبض آب در تهران 200 هزار تومان است

70 درصد آب های شیرین دنیا در کانادا نهاده شده است، با این حال، اما قیمت هر متر مکعب آب در یکی از شهر های کانادا 70 برابر شهر تهران است، در کشوری مانند مالزی که 10 برابر مقدار بارندگی در آن بیشتر از ایران است، قیمت هر مترمکعب آب بیش از 10 برابر ماست، دنیا این موضوع را با اقتصاد حل نموده است، البته شرایط مالی فعلی کشور اجازه افزایش قیمت آب را نمی دهد، اما در یک شرایط مطلوب باید تعرفه آب افزایش یابد، بخشی از جامعه هیچ گوش شنوایی برای مدیریت مصرف ندارد و تنها راه چاره آن ابزار قیمتی است.

بالاترین قبض آب در تهران که برای یک واحد در تهران صادر می گردد به بالای 200 هزار تومان نمی رسد، اگر همین عدد پنج میلیون گردد، قطعا مردم رعایت خواهند کرد، در بسیاری از نقاط دنیا این مساله با اقتصاد حل شده و ما هم باید به این سمت حرکت کنیم، هیچ منطقی وجود ندارد که یک عده منابع طبیعی کشور را هدر دهند.