درس هایی از طرح ملی مسکن یارانه ای در اندونزی - کد الکترونیک

برای دیدن زیباترین جزیره اندونزی با تور بالی همراه شوید.

به گزارش کد الکترونیک، بانک جهانی در گزارشی نوشت شروع طرح ملی ساخت یک میلیون واحد مسکونی ارزان قیمت با تکیه بر یارانه های دولتی در اندونزی حکایت از این دارد که تأمین مسکن ارزان و مقرون به صرفه اکنون به یکی از اولویت های اقتصادی دولت اندونزی تبدیل شده است.

دولت اندونزی قبلاً نیز طرح هایی را برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون مسکن در این کشور به اجرا درآورده بود اما مازاد تقاضا در بازار مسکن اندونزی نشان می دهد که هیچ یک از این طرح ها نتوانسته اند آن طور که باید و شاید انتظارات مردم و مسئولان را در حوزه مسکن برآورده سازند.

اما آیا خانه دار شدن مردم می تواند به تنهایی معیاری برای سنجش میزان پیروزیت یک طرح مسکن یارانه ای باشد؟ آیا اساساً می توان طرحی تعریف کرد که علاوه بر توجیه پذیر بودن برای دولت (ازلحاظ اقتصادی و اقتصادی)، به نیازهای بخش خصوصی و ساکنان واحدهای مسکونی جدید نیز پاسخ دهد؟

در این خصوص گزینه های مختلفی مورد آنالیز قرار گرفته است. یکی از این گزینه ها همین طرح ملی مسکن ارزان قیمت در اندونزی است که با مشارکت فعال بخش خصوصی و با هدف تأمین مسکن ارزان قیمت برای اقشار محروم جامعه اندونزی به اجرا در خواهد آمد. کوشش های پیروز و ناپیروزی که دولت اندونزی طی سال های اخیر در راستای تأمین مسکن ارزان قیمت برای مردم این کشور صورت داده است می تواند برای سایر کشورها نیز درس هایی در بر داشته باشد:

1. یارانه ها باید به نیازمندترین اقشار جامعه تخصیص یابد؛ بخش خصوصی نباید از بازار بیرون رانده گردد

ساختار یارانه های دولتی در اندونزی به گونه ای است که خانوارهای متوسط و دارای منبع درآمد تعیین بیش از اقشار ضعیف از این یارانه ها منتفع می شوند. از طرفی این ساختار نامناسب باعث برون رانی بخش خصوصی و کوچک ماندن بازار تسهیلات مسکن در اندونزی شده است.

البته در طرح ملی مسکن ارزان قیمت اندونزی این نقطه ضعف تا حد زیادی رفع شده است. در قالب این طرح، دولت اندونزی بخشی از هزینه ساخت یا خرید مسکن را که همان پیش پرداخت است به صورت یارانه به اقشار محروم و کارگران غیررسمی و کم درآمد پرداخت می نماید؛ بدین ترتیب دولت نه با بخش خصوصی وارد رقابت می گردد و نه قیمت ها را از جهت عادی منحرف می سازد.

2. گزینه های کافی باید پیشِ روی اقشاری که به بازار رسمی مسکن دسترسی ندارند، قرار گیرد

بسیاری از افراد در خانه های غیراستاندارد زندگی می نمایند اما هیچ راهی برای ارتقای کیفیت خانه های خود ندارند. دولت اندونزی در چهارچوب طرح ملی مسکن ارزان قیمت، بخشی از بودجه موردنیاز برای طرح بهسازی و بازسازی 3.4 میلیون واحد مسکونی فرسوده در این کشور را نیز تأمین خواهد نمود. انتظار می رود بیش از 125هزار خانوار اندونزیایی مشمول دریافت تسهیلات بلاعوض برای بهسازی یا بازسازی خانه های خود شوند؛ حداقل مبلغ تسهیلات پرداختی چیزی معادل 1000 دلار است و بر اساس شدت فرسودگی خانه ها، این مبلغ افزایش می یابد.

3. دولت ها باید اطمینان حاصل نمایند که یارانه های پرداختی صرف ساخت خانه های مقاوم و ایمن می گردد

استفاده از مصالح ساختمانی بی کیفیت، نداشتن دانش کافی درزمینهٔ ساخت وساز و نبود نظارت فنی مناسب می تواند سلامت و ایمنی خانوارهایی را که برای ساخت یا بهسازی مسکن خود یارانه دریافت می نمایند به خطر اندازد. از طرفی وقوع سیل و زلزله نیز در اندونزی یک خطر همیشگی است و نباید به سادگی از آن عبور کرد. به همین دلیل، طرح ملی مسکن ارزان قیمت از بهبود استانداردهای واحدهای مسکونی، بهینه سازی عملیات ساخت وساز و نیز مقاوم سازی واحدهای مسکونی در برابر بلایای طبیعی حمایت می نماید. بر اساس قوانین جدید، تخصیص یارانه به خانه های شخصی ساز منوط به این است که استانداردهای ساختمانی در ساخت آنها رعایت گردد و تأسیسات زیربنایی برای آنها فراهم باشد.

4. سیاست گذاری باید بر مبنای شواهد آماری انجام گردد

سیاست گذاری مؤثر مستلزم دسترسی به داده های قوی و موثق است. محدودیت های بودجه ای و گرایشات سیاسی بعضاً سیاست گذاران اقتصادی را مجبور می نمایند که بدون در نظر دریافت سیستمی برای نظارت و ارزیابی اقدام به طراحی و اجرای طرح های اقتصادی نمایند. دولت اندونزی اخیراً با حمایت بانک جهانی اقدام به راه اندازی یک مرکز اطلاعات املاک و مستغلات نموده است؛ این مرکز کار جمع آوری و تحلیل داده های مربوط به عرضه و تقاضای مسکن در اندونزی را به عهده خواهد داشت و به نوعی نقش یک اندیشکده تخصصی را برای کلیه فعالان و ذی نفعان بخش مسکن اعم از شرکت های خصوصی و دولتی، دانشگاهیان، نهادهای مدنی و ... ایفا خواهد نمود.

5. ظرفیت سازی برای فعالان بخش مسکن باید در دستور کار قرار گیرد

بسیاری از بانک ها و تأمین نمایندگان اقتصادی بخش مسکن اطلاعات محدودی در خصوص وضعیت اقشار کم درآمد و کارگران غیررسمی دارند و به همین دلیل در پرداخت وام به آنها بیش ازحد محتاط هستند. به همین دلیل بانک جهانی همیشه کوشش نموده است که بهترین شیوه های ارزیابی اعتبار، صدور بیمه و مدیریت ریسک را به فعالان اقتصادی معرفی نماید اما درعین حال دولت های مرکزی نیز باید به دنبال ظرفیت سازی برای دولت های محلی باشند تا آنها نیز بتوانند در برنامه ریزی و اجرای طرح های ساخت مسکن ارزان قیمت مشارکت نمایند.

طرح ملی مسکن ارزان قیمت در اندونزی، به وسیله آموزش، برگزاری کارگاه های ویژه و آماده سازی طرح های مسکن برای دولت های محلی، آنها را تقویت می نماید و قابلیت های آنها را برای مشارکت در طرح های ملی و منطقه ای ارتقاء می دهد.

اگر این طرح ملی با پیروزیت به انجام برسد، برنده نهایی آن مردم کم درآمدی خواهند بود که می توانند به آرزوی خود برای خانه دار شدن جامه عمل بپوشانند.