تاریخ سفر: از ساخت کشتی بخار تا سفر به قطب شمال و جنوب - کد الکترونیک

در قسمت قبلی مقاله، با نحوه شکل گیری اولین آژانس گردشگری به وسیله تیم کوک، آشنا شدیم. ابتکاری که دنیای سفر را تغییر داد و جرقه ای برای آغاز صنعت پرسود و روبه رشد گردشگری بود.

کشتی های بخار، وسیله ای برای گشت و گذار در دریاها و اقیانوس ها

آغاز و توسعه حمل و نقل ریلی، یک جهش بزرگ و مهم در جهت آسان تر کردن سفر برای اقشار مختلف بود اما تنها پیامد و ابتکار حاصل از انقلاب صنعتی نبود. در پی لکوموتیوها، کشتی هایی ساخته شدند که تعداد زیادی از افراد را می توانستند یکجا حمل نمایند. برای اولین بار در تاریخ، سفر در اقیانوس ها با آرامش نسبی امکان پذیر شد. بر خلاف کشتی های قدیمی، این کشتی ها از فولاد ساخته می شدند نه چوب و از بخار نیرو می گرفتند نه باد.

کشتی تایتانیک

کشتی اس اس ساوانه (SS Savannah) غالبا به عنوان اولین کشتی بخاری شناخته می گردد که اقیانوس اطلس را طی نموده و در سال 1819 از جورجیا به لیورپول رسیده است. اما حقیقت این است که این کشتی ترکیبی از کشتی بادبانی و کشتی بخار بوده و از نیروی محرکه بخار تنها در بازه ای کوتاه از سفر استفاده نموده است. علاوه بر این، هنگام این سفر تاریخی، کشتی خالی از مسافر بوده است. چون ایده کشتی بخار در آن موقع کاملا نو بود و مردم چندان به آن اطمینان نداشتند و حتی یک بلیط کشتی هم فروخته نشده بود.

تصاویری از داخل یک کشتی بخار

با این حال، کشتی های بخار کم کم روی کار می آمدند و این فناوری نو، جایگزین کشتی های بادبانی قدیمی می شد تا اینکه در نهایت در همه جای دنیا استفاده از نیروی محرکه بخار رواج پیدا کرد. مهم ترین پیامد سفرهای دریایی این بود که سفر از اقیانوس اطلس روزبه روز راحت تر می شد و به یک واقعیت غیرقابل انکار تبدیل شده بود. بر نو و قدیم به قدری با هم مرتبط شده بودند که تا یک قرن قبل از آن، غیرقابل تصور بود.

یکی از مشهورترین کشتی های این دوره از تاریخ، کشتی آرام اس تایتانیک بود؛ یک کشتی مسافربری بزرگ که در سال 1912 در راستا سفرش به آمریکا در شمال اقیانوس اطلس غرق شد. بیش از دو سوم از 2224 سرنشین آن، در آب های استخوان سوز اقیانوس غرق شدند. این سفر، اولین سفر کشتی بزرگ تایتانیک بود.

کشتی تایتانیک برخلاف بسیاری از کشتی های بزرگ زمان خود، فقط یک وسیله حمل و نقل نبود. این کشتی، نمادی از یک زندگی نو در دنیایی نو بود. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی، میلیون ها نفر از اروپا به آمریکا مهاجرت کردند. آنها در جست وجوی زندگی بهتر، بر نو را برای زندگی انتخاب کردند؛ چیزی که آن را رویای آمریکایی می نامیدند.

مهاجرت به آمریکا

پرواز بر فراز آسمان ها، آغاز دوره نوی از سفر

در یکی از روزهای سال 1878، در ریچموند آمریکا، پدری برای دو فرزندش، ارویل و ویلبر، یک اسباب بازی خرید و به خانه برد. این اسباب بازی از کاغذ، بامبو و چوب پنبه ساخته شده بود و چیزی شبیه هلی کوپترهای ساده بود.

بعدها برادران رایت آن شب را این طور تعریف کردند:

پدر، اسباب بازی را در آسمان رها کرد. انتظار داشتیم که اسباب بازی سقوط کند ولی این اتفاق نیفتاد. اسباب بازی روی هوا پرواز می کرد تا اینکه به سقف برخورد کرد، تعادلش را از دست داد و در نهایت روی زمین افتاد.

برادران رایت

ارویل و ویلبر که امروزه آنها را بیشتر با نام برادران رایت می شناسیم، تحت تاثیر این اسباب بازی قرار گرفته بودند. آنها بی وقفه با آن بازی می کردند. زمانی که خراب شد، به جای اینکه پدر را وادار به خرید مجدد آن نمایند، خودشان دست به کار شدند و آن را ساختند.

پسرها روز به روز بزرگ تر و قوی تر می شدند و هم زمان با بزرگ شدنشان، اسباب بازی دست ساز خود را هم ارتقاء می دادند. تا اینکه یک هفته قبل از کریسمس سال 1903 اولین هواپیمای قابل کنترل موتوردار و سنگین تر از هوا را کامل کردند. پرواز این ماشین پرنده 12 ثانیه طول کشید و تا ارتفاع 3 متری بالا رفت و مسافتی 37 متری را طی کرد.

اولین پرواز ماشین پرنده برادران رایت

نکته ای که در خصوص ابداع برادران رایت بسیار مهم است، این است که ماشین پرنده آنها سنگین تر از هوا بود. هزاران سال بود که بشر با یاری ابزارهای مختلف در پی پرواز کردن بود. بعضی از گلایدرها قبل از ماشین پرنده برادران رایت ساخته شده بودند که بسیاری از آنها پیروزیت آمیز بودند. اما ماشین پرنده برادران رایت اولین وسیله سنگین تر از هوا بود که توانسته بود پرواز کند. در واقع وسیله ای که ساخته بودند به جای سوار شدن بر جریان باد، از باد برای نیرو گرفتن استفاده می کرد.

این اختراع برادران رایت، یک پیروزیت بزرگ و غیرمنتظره بود؛ ایده ای که تا به امروز مشتاقانه دنبال می گردد و روزبه روز توسعه می یابد. البته پایه و اساس آن همواره ثابت است. بشر به مرور زمان توانسته بود وسایلی برای سفر در زمین بسازد. سپس با ساخت کشتی ها و قایق ها سفر دریایی را تجربه نموده بود و حالا می توانست به وسیله آسمان به گوشه و کنار دنیا پرواز کند.

نیمه اول قرن بیستم، مصادف شد با وقوع دو جنگ دنیای. پتانسیل نظامی هواپیماها بر هیچ کسی پوشیده نبود. همین مسئله باعث شد که فناوری ساخت و فراوری هواپیماها روز به روز توسعه یابد و سرعت آنها بیشتر و بیشتر گردد. فراوری آنها به قدری افزایش یافت که در سرانجام جنگ دنیای دوم، تعداد زیادی هواپیمای نظامی استفاده نشده به جا مانده بود.

هواپیماهای بمب افکن بزرگ تر به هواپیماهای تجاری تبدیل شدند. به این ترتیب، یک صنعت کاملا نو آغاز شد و خیلی زود، هواپیماهایی ساخته شدند که کاربری اصلی آنها حمل و نقل مسافران در تعداد زیاد بود.

اولین هواپیمای جت مسافربری، de Havilland DH 106 Comet، نام داشت که در شهر هرتفوردشر انگلستان ساخته شد و خدمات مسافربری خود را از سال 1952 آغاز کرد.

مهمانداران هواپیما در دهه 1950

این هواپیما نقص هایی در طراحی داشت و برای مدتی سرویس دهی اش متوقف شد. البته بعد از بعضی اصلاحات و تغییرات دوباره به کار گرفته شد.

تصویری از هواپیمای de Havilland DH 106 Comet

شرکت بویینگ یکی از پیروز ترین شرکت های ساخت هواپیما در دنیا است. این شرکت از زمان جنگ دنیای دوم ساخت هواپیماهای نظامی را آغاز نموده بود اما بعد از جنگ، ساخت هواپیماهای مسافربری را آغاز کرد و به پیروزیتی چشم گیر و پایدار رسید.

در سال 1958، تقریبا نیم قرن بعد از پرواز آزمایشی برادران رایت، شرکت بویینگ، هواپیمای مدل 707 خود را راه اندازی کرد. یکی از راستاهایی که این هواپیمای نو طی می کرد از نیویورک به لندن بود. سال 1958 اولین سالی بود که در آن تعداد مسافران هواپیمایی که به آمریکا یا از مبدا آمریکا سفر می کردند از مسافران کشتی بیشتر شد.

به این ترتیب، دوران نوی از سفر آغاز شد؛ دوران ما.

همان طور که در قسمت های قبلی مقاله دیدیم، اولین سفر به دور دنیا به وسیله فردیناند ماژلان در طی سه سال انجام شد. امروزه این سفر را می توانید در کمتر از سه روز به سرانجام برسانید.

ساخت هواپیماهای پهن پیکر، دنیا را به یک دهکده تبدیل کرد. دهکده ای که سر زدن به گوشه و کنار آن، روزبه روز مقرون به صرفه تر و راحت تر می گردد. امروزه به راحتی می توان بلیط های هواپیمایی پیدا کرد که از قطار مقرون به صرفه تر است. گذراندن تعطیلات در خارج از مرزهای یک کشور، امروزه بسیار مرسوم است و به بخشی از فرهنگ مردم تبدیل شده است. گردشگری در حال حاضر، روبه رشدترین صنعت دنیا است.

البته سوار با هواپیما همواره مقرون به صرفه نبوده است. در دهه 1950 زمانی که هواپیماهای مسافربری تازه کار خود را آغاز نموده بودند، این سفر برای بیشتر افراد، سفری گران قیمت بود. با وجود این، از دهه 50 تا دهه 70 دوران طلایی برای سفر است. ظهور اتومبیل های شخصی، سفرهای داخلی را توسعه داد و استفاده از اتوبوس برای سفرهای بین شهری و بین المللی رواج پیدا کرد.

کوله گردهای جوان از اروپا و آمریکا، سفر به نقاط دوردست را آغاز کردند و به شبه قاره هند سفر کردند. راستای که با نام راستا هیپی به معروفیت رسید.

این جوانان ماجراجو برای اهداف گوناگونی سفر می کردند، عده ای برای ماجراجویی، عده ای برای روشنگری معنوی و عده ای برای شناخت سرزمین های دوردست. اما یک ویژگی در همه آنها مشترک بود؛ شوق به سفر و حرکت در زمین و تجربه سفری مقرون به صرفه. بنابراین سفر با هواپیما برایشان گران تمام می شد در نتیجه سفر زمینی را انتخاب کردند. به سرعت، شرکت های متعددی توسعه یافتند تا جوابگوی احتیاج این مسافران جوان باشند.

یکی از این شرکت ها به وسیله یک جوان استرالیایی به نام گراهام اسکرو ترنر (Graham ‘Skroo Turner) آغاز به کار کرد. او که در شمال شرقی انگلستان کار می کرد، یک اتوبوس دو طبقه قدیمی گرفت و تصمیم گرفت به سفر برود. جایگاه های این اتوبوس به سرعت فروش رفت. او تمام راستا را تا کاتماندو رانندگی کرد و اولین شرکت او به نام Top Deck Travel به دنیا آمد. این کارآفرین جوان تصمیم گرفت تا شرکت فلایت سنتر (Flight Centre) را هم راه اندازی کند که امروزه یکی از بزرگ ترین و پیروز ترین شرکت های سفر و گردشگری در دنیا است.

با وجود اینکه قیمت بلیط هواپیما روز به روز کاهش پیدا می کرد و افراد بیشتری به سفر با هواپیما روی می آورند و آن را انتخاب می کردند، سفرهای زمینی هم چنان محبوبیت خود را حفظ نموده بودند. از این رو شرکت های دیگری مثل تاپ دک تراول، کم کم شکل گرفتند؛ مثلا شرکت های دراگومن (Dragoman) در سال 1981 و Oasis Overland در سال 1997.

در همان سالی که ترنر اتوبوسش را خرید، تونی ویلر (Tony Wheeler) و نامزدش سفری را به آسیا آغاز کردند و تصمیم گرفتند یک کتاب راهنما بنویسند تا افراد دیگری که قصد دارند از همین راستا سفر نمایند، بتوانند از اطلاعات و تجربیات این کتاب استفاده نمایند.

تونی ویلر و نامزدش

آنها نام این کتاب را سفر مقرون به صرفه به آسیا گذاشتند. این اولین کتابی بود که شرکت تازه تاسیس لونلی پلنت (Lonely Planet) چاپ کرد. این انتشارات در حال حاضر، بزرگ ترین منتشرنماینده کتاب های راهنمای سفر در سراسر دنیا است.

کتاب راهنمای سفر برای مدت های طولانی یکی از برترین منابع برای مسافران و کوله گردان بود. اما با توسعه اینترنت و در دسترس قرار گرفتن آن برای همه، وجود منابع آنلاین، برای دسترسی به اطلاعات لازم برای آغاز یک سفر، ضروری به نظر می رسید.

تام گریفیت (Tom Griffiths) و پیتر پدریک (Peter Pedrick) در سال 1998، وب سایت gapyear.com را پایه گذاری کردند. برای اولین بار، این سایت بستری فراهم کرد که توصیه های ضروری برای سفر را به علاقه مندان ارائه می کرد و جایی برای کوله گردان بود تا با هم ارتباط برقرار نمایند و تجربیات خود را به وسیله دنیای مجازی به هم منتقل نمایند.

مرزهای نهایی، سفر به انتهای سیاره و فراتر از آن

در دنیا محدودیت های فراوانی وجود دارد ولی آنچه که محدودیت ندارد، کنجکاوی بشر است.

سرنوشت ما با گشت و گذار و سفر گره خورده است. بزرگ ترین سفرهای عصر کاوش، عصر طلایی سفر را به وجود آورده است و اشتیاق بشر را برای گشت و گذار در گوشه و کنار دنیا، افزایش داده است.

دنیا به مرور زمان در نقشه ها و فکر های بشر شکل می گرفت اما هنوز هم فضاهای خالی در آن وجود داشت. کاشفان عصر ویکتوریایی از جمله دیوید لیوینگستون (David Livingstone) و هنری مورتون استنلی (Henry Morton Stanley) به کاوش در سرزمین های ناشناخته و وحشی قلب قاره آفریقا پرداختند در حالی که کاشفانی چون رابرت بیورک (Robert Burke) و ویلیام ویلز (William Wills) در سرزمین های وسیع و دورافتاده استرالیا به کاوش پرداختند.

پرتره ای از ویلیام ویلز

در سال 1831، یک طبیعت گرای جوان به نام چارلز داروین یک سفر اکتشافی پنج ساله به دور دنیا انجام داد. در جریان این سفر، او شیفته زمین شناسی و زیست شناسی شد و به مطالعه در طبیعت پرداخت. از نتایج این سفر آن بود که چند سال بعد، داروین نظریه فرگشت و انتخاب طبیعی را مطرح نمود.

پرتره ای از داروین

قرن اخیر، دورانی بود که توجه دنیا به سمت بی نهایت های دنیا جلب شد؛ عمیق ترین اقیانوس ها، بلندترین قله ها، منطقه ها قطبی و حتی فراتر از کره آبی کوچکی که در آن زندگی می کنیم؛ سفر به فضا.

سفر به قطب، سفر به انتهای سیاره

در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، توجه بسیاری از کاشفان، به منطقه ها قطبی سیاره جلب شد؛ یعنی در دوره ای از تاریخ که وسایل حمل و نقل و دریانوردی به قدری توسعه یافته بود و پیشرفت نموده بود که امکان سفر به قطب شمال و جنوب ، مقابله با شرایط آب و هوایی سخت و طاقت فرسای آنها فراهم شده بود.

روئالد آموندسن و همراهانش در قطب جنوب، سال 1911

از اوایل دهه 1500، کاشفانی در دنیا در پی کشف گذرگاه شمال غربی بودند؛ یک راستا دریایی که به وسیله اقیانوس منجمد شمالی، اقیانوس آرام و اطلس را به هم متصل می نماید. اما این هدف تا سال 1903 محقق نشد؛ زمانی که یک نروژی به نام روئالد آموندسن این راستا را طی کرد.

روئالد آموندسن

سفرهای و کوشش های آموندسن، بسیار مهم و تاثیرگذار بود. کشف راستا گذرگاه شمال غربی، کافی بود تا نام او به عنوان یک کاشف افسانه ای در تاریخ ثبت گردد. اما در کمال شگفتی، او به سفرهای اکتشافی و کوشش هایش ادامه داد و اولین کسی بود که به قطب شمال و جنوب سفر کرد. او در سال 1911 به قطب جنوب و در سال 1926 به قطب شمال رسید.

رابرت فالکون اسکات

البته بد نیست در اینجا به نام رابرت فالکون اسکات (Robert Falcon Scott) اشاره کنیم؛ کاشف بریتانیایی که قبل از آموندسن، یک سفر اکتشافی برای رسیدن به قطب جنوب را رهبری نموده بود. زمانی که او و همراهانش به قطب جنوب رسیدند یعنی در تاریخ 17 ژانویه سال 1912، فهمیدند که تیم آمانسون 34 روز پیش از آنها به قطب رسیده و آنجا را ترک نموده اند. اسکات و همراهانش، ناامیدانه راه برگشت را در پیش گرفتند اما زنده بازنگشتند. پیکرهای خسته و یخ زده آنها ده ماه بعد در یک چادر پیدا شد.

در کمال تعجب، تقریبا نیم قرن گذشت تا بشر برای بار دوم به قطب جنوب پا گذاشت؛ دستاوردی که در قالب سفر اکتشافی Commonwealth Trans-Antarctic حاصل شد. یکی از اعضای این تیم، ادموند هیلاری بود که نامش را 5 سال قبل از صعود به بعضی از قله های هیمالیا، در تاریخ ثبت کرد. او و تنزینگ نورگی نخستین انسان هایی بودند که تحت پوشش سفر اکتشافی کوه اورست در سال 1953 به قله اورست صعود کردند.

اورست

ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی

گروهی که راهی این سفر اکتشافی شد شامل تیمی از نیوزیلند بود که ادموند هیلاری آنها را رهبری می کرد و تیمی از بریتانیا که رهبری آنها برعهده Vivian Fuchs بود. آنها نه تنها به قطب جنوب سفر کردند بلکه سراسر این قاره را از راه زمینی طی کردند. این پیروزیت تا سال 1981 تکرار نشد. رانلف فینس (Ranulph Fiennes) دنیاگردی است که بیشتر به خاطر سفر 3 ساله اش به دور دنیا معروف شده است. اولین سفر دنیا با کشتی در محور قطب، سفری که در سال 1982 به سرانجام رسید. او بدون دریافت هیچ یاریی به قطب شمال سفر کرد و یک سفر 97 روزه هم به قطب جنوب داشت.

در سال 2000 فینس نام خود را به عنوان اولین کسی که بدون هیچ یاریی و تک و تنها به قطب شمال سفر کرد ثبت کرد. ولی در آنجا دچار سرمازدگی شد و قسمت های پایین انگشت های دست چپش را از دست داد.

ادامه دارد..