آداب و رسوم شب یلدا در آذربایجان شرقی - کد الکترونیک

شب یلدا در فرهنگ مردم آذربایجان

شب یلدا در فرهنگ ما ایرانیان جایگاه ویژه ای دارد و بسیاری از رسومی که در این شب اجرا می گردد، در میان تمام قوم ها و شهرهای ایران مشترک هستند. در میان مردم آذربایجان شرقی شب یلدا با نام چیله گجی سی یا چله گجه سی شناخته می گردد. هر چند که این مراسم در قدیم به طور جدی تر و باشکوه تر برگزار می شد، اما هنوز هم بسیاری از خانواده های آذری در شب یلدا این رسوم سنتی را به جای می آورند.

یکی از مهم ترین آداب و رسوم شب یلدا در آذربایجان شرقی این است که بیشتر آذری ها در این شب در خانه های خود کرسی می گذارند و از سایر فامیل و بزرگان دعوت می نمایند تا برای دور همی یلدا به خانه آن ها بیایند. اهل خانواده و مهمان ها دور کرسی می نشینند و از شنیدن خاطرات و داستان هایی که بزرگان فامیل تعریف می نمایند، لذت می برند.

یک اعتقاد جالب در میان مردم آذربایجان شرقی در خصوص خانه تکانی بعد از شب چله وجود دارد. معمولاً زنان سنتی آذری تا انتها چله کوچک خانه تکانی نمی نمایند. زیرا معتقد هستند که اگر در بین دو چله خانه را تمیز نمایند، چله آن ها را نفرین می نماید و بدبختی زندگیشان را فرا می گیرد.

شعر خوانی در آیین شب یلدا چله گجه سی

اطلاع از آخرین مطالب مجذوب کننده و پرطرفدار

در شب یلدا خواندن دوبیتی های آذری یا بایاتیلار و طرح کردن انواع معما نیز بسیار رایج است. مهمان ها در حالی که از قاچ های هندوانه قرمز و دانه های انار می خورند، به معماها پاسخ می دهد و به نوای دوبیتی های آذری گوش می سپارند.

شعرخوانی در شب یلدا هنوز هم در میان خانواده های آذری زبان رواج دارد. در این مراسم بزرگان فامیل معمولاً اشعاری از شهریار را می خوانند و جوانان مجلس نیز با آن ها همخوانی می نمایند:

قاری ننه گئجـه ناغیل دینـده

کولک قالخوب قاپ باجانی دوینده

من قاییدوب بیرده اوشاق اولیدیم

بیر گول آچوب اوندان سورا سولیدیم

چله قاشدی از آداب و رسوم شب یلدا در آذربایجان شرقی

از دیگر مراسم شب یلدا در آذربایجان شرقی می توان به چله قاشدی اشاره نمود. در این مراسم اهل خانواده و دوستان در پشت بام یا محل وسیعی جمع می شوند. سپس آتش بزرگی درست می نمایند و از روی آن می پرند و با زبان ترکی و ریتمی زیبا می گویند که چله قاشدی ها چله قاشدی ها یعنی چله فرار کرد ها، چله فرار کرد ها.

بازی چله دوید از مراسم شب یلدا در آذربایجان شرقی

در بعضی شهرهای آذربایجان شرقی در شب یلدا مردان و نوجوانان فامیل دور هم جمع می شوند و بازی به نام چله دوید را اجرا می نمایند. در این بازی هر فرد یک قوطی حلبی را برمی دارد و انتهای آن را سوراخ می نماید. سپس یک چوب به داخل قوطی حلبی می نماید و یک پارچه را آتش می زند و داخل حلب می گذارد. سپس همه مشعل را در دست می گیرند و با هم این شعر را می خوانند:

قندیر اوغلی ها قندیر اوغلی ها

بیر جیندا ویر یاندیر اوغلی

چله قاشدی ها چله قاشدی

که معنی اش می گردد:

پسر قندیل های، پسر قندیل

یک پارچه کهنه را آتش بزن

چله فرار کرد ها چله فرار کرد

همانطور که با هم شعر می خوانند به در خانه ها می فرایند و از هر صاحبخانه یک پارچه نفت آلود می گیرند و روی مشعل قرار می دهند تا شعله آتش خاموش نگردد و دوباره جان بگیرد.

خوردن هندوانه از مهم ترین اعمال شب یلدا

در آداب و رسوم شب یلدا در آذربایجان شرقی نیز همچون سراسر کشور، هندوانه شب یلدا مهم ترین میوه ای است که باید بر سر میز یلدایی قرار بگیرد. برای قاچ کردن هندوانه معمولاً ریش سفید خانواده خودش را آماده می نماید. سپس در حالی که بلند می گوید: قادا بالامیزی، بو گئجه کسدوخ؛ یعنی همه بلاها و مسائل را امشب سر بریدیم بعد هندوانه را قاچ می نماید و بین همه اعضای خانواده پخش می نماید.

در شب یلدا ترک های آذربایجان شرقی به هر شکلی که شده حتی به اندازه کم هندوانه می خوردند و معتقد بودند که خوردن هندوانه در شب یلدا می تواند از آن ها در برابر سرمای زمستان و بیمار شدن در فصل سرد سال محافظت کند.

ریختن پوست هندوانه در آب روان از رسوم شب یلدا در اقوام آذری

یکی از عجیب ترین آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقی در شب یلدا این است که پوست تمام هندوانه ها و میوه هایی که در شب یلدا مصرف می گردد را جمع می نمایند. سپس صبح روز بعد آن ها را در آب روان و جاری می ریزند. هر چند که این رسم بیشتر در قدیم اجرا می شد، اما در فرهنگ مردم آذری این موضوع خوش یمن و مبارک تلقی می گردد. پیشنهاد می کنیم مقاله عوارض خوردن هندوانه در شب یلدا را هم بخوانید.

فال گرفتن از آداب و رسوم مردم استان آذربایجان شرقی در شب یلدا

در آذربایجان شرقی نیز همچون سایر شهرهای ایران خانواده ها دور هم جمع می شوند و به نیت روزهای خوب و شیرین در شب یلدا فال حافظ می گیرند. برای فال حافظ شب یلدا معمولاً ریش سفید خانواده دیوان حافظ را در دست می گیرد. سپس به نیت جوانان مجلس یکی پس از دیگری فال می گیرد و برای آن ها آرزوی خوشبختی می نماید.

نواختن عاشیق ها از آداب و رسوم شب یلدا در تبریز

در تبریز عاشیق ها یا نوازندگان محلی در شب یلدا فی البداهه شعر می سرایند و ساز می زنند. آن ها در حین اجرای شعر و موسیقی داستان هایی مجذوب کننده از روزگاران قدیم تعریف می نمایند و گاهی مردم را دور خود جمع می نمایند. از مجذوب کننده ترین داستان های کهن عاشیق ها می توان به کوراوغلو قربانی و پری اشاره نمود.

رسم غذای شب یلدا و خوراک شب چله در آذربایجان شرقی

مردم آذربایجان شرقی به عنوان شام شب یلدا معمولاً برنج، مرغ و آش شیر می خورند. روی میز یلدای آذری ها به عنوان دسر شب یلدا معمولاً قاورقا یا گندم برشته شده با شاهدانه، لبو، باقلا پخته، حلوای گردو، میوه خشک، سنجد و انواع میوه قرار می گیرد.

معمولاً در قدیم خانواده های آذری از اواخر تابستان به فکر نگه داشتن یک هندوانه شیرین یا چیلله قارپیزی برای شب یلدا بودند. برای نگه داشتن هندوانه تا شب یلدا آن را در هوای آزاد از سقف آویزان می کردند و یا در کاه قرار می دادند تا سالم بماند.

آداب و رسوم شب یلدا برای عروس در آذربایجان شرقی

در آذربایجان شرقی در شب یلدا رسمی به نام خوانچه بردن برای عروس رواج دارد. در این شب خانواده های آذری برای تازه عروس ها خوانچه هدیه می برند. خوانچه یا خوانچا در واقع هدیه هایی است که معمولاً شامل لباس، پارچه، میوه، آجیل تزیین شده و شیرینی می گردد و به شکل های زیبایی تزئین می گردد و به عروس هدیه داده می گردد. در میان همه هدیه هایی که در شب یلدا برای عروس می برند، هندوانه نقش بسیار پر رنگی دارد و در رأس تزئینات شب یلدا برای عروس قرار می گیرد.

سخن انتهای

یلدا از زیباترین شب های سال برای ما ایرانی ها است که در هر شهر از این خاک پهناور با آیینی مخصوص و دلنشین برگزار می گردد. انجام بازی های مختلف، نشستن دور کرسی و خوردن غذاهای محلی و خاص از آداب و رسوم شب یلدا در آذربایجان شرقی است که شیرینی این شب را برای خانواده های آذری دو چندان می نماید.

سوالات متداول

رسم غذای شب یلدا در آذربایجان شرقی چیست؟

مردم آذربایجان شرقی در شب یلدا معمولاً برنج، مرغ و آش شیر می خورند.

مراسم خوانچه بردن برای عروس در شب یلدا چیست؟

در این شب خانواده های آذری برای تازه عروس ها هدیه های مختلف نظیر پارچه، لباس و خوراکی می برند.

چله قاشدی در آیین مردم آذربایجان شرقی چیست؟

در مراسم چله قاشدی اهل خانواده و دوستان در پشت بام یا محل وسیعی جمع می شوند. سپس آتش بزرگی درست می نمایند و از روی آن می پرند.

نوشته های مرتبط

روش های از بین بردن تار عنکبوت در منزل

برترین روش های جرم گیری و از بین بردن رسوب کتری و سماور

12 ترفند روزانه ساده برای داشتن خانه مرتب و منظم

25 کاربرد عجیب سرکه سیب و سرکه سفید در خانه داری